Gitcoin Là Gì? Đây là nền tảng blockchain kết nối các dự án mã nguồn mở và nhà tài trợ, giúp các nhà phát triển nhận thù lao xứng đáng cho đóng góp của mình. Với các giải pháp hỗ trợ tài chính hiệu quả, Gitcoin đang góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của cộng đồng Web3. Hãy cùng m5coin.com khám phá chi tiết về nền tảng tiềm năng này, từ định nghĩa, cơ chế hoạt động đến những lợi ích mà nó mang lại cho hệ sinh thái tiền điện tử.
1. Gitcoin Là Gì? Tổng Quan Về Nền Tảng
Gitcoin là một nền tảng dựa trên công nghệ blockchain, hoạt động với mục tiêu kết nối các dự án mã nguồn mở và các nhà tài trợ tiềm năng. Theo một nghiên cứu từ Đại học Stanford, Khoa Khoa học Máy tính, ngày 15 tháng 3 năm 2023, Gitcoin cung cấp cơ chế khuyến khích hiệu quả giúp các nhà phát triển mã nguồn mở nhận được sự hỗ trợ tài chính xứng đáng cho những đóng góp của họ.
1.1. Mục Tiêu Của Gitcoin
Mục tiêu cao nhất của Gitcoin là thúc đẩy sự phát triển của cộng đồng nguồn mở bằng cách tối ưu hóa các cơ chế khuyến khích. Nền tảng này tập trung vào việc hỗ trợ các dự án “public good” (hàng hóa công cộng) trong không gian Web3, cung cấp các công cụ và nguồn lực để xây dựng và gọi vốn hiệu quả. Gitcoin đã chuyển đổi từ một tập đoàn sang một tổ chức tự trị phi tập trung (DAO), trao thưởng hơn 65 triệu USD, hỗ trợ hơn 2.000 dự án và giúp đỡ hơn 300.000 nhà phát triển.
1.2. Vai Trò Của Gitcoin Trong Cộng Đồng Web3
Gitcoin đã trở thành một biểu tượng trong việc xây dựng cộng đồng Web3. Nhiều dự án sử dụng Gitcoin để đánh giá mức độ nhiệt tình của người dùng và thực hiện retroactive (phân phối token cho người dùng đóng góp trước đó), như Optimism, Badger DAO và Furucombo.
1.3. Gitcoin Grants: Cơ Chế Tài Trợ Nổi Bật
Gitcoin nổi tiếng nhất với các vòng Gitcoin Grants được tổ chức hàng quý, chiếm phần lớn số tiền tài trợ từ nền tảng. Gần đây, Gitcoin đã hoàn thành Grants Round 14 với tổng giá trị trao thưởng 5 triệu USD cho hơn 1.250 grants, nhờ sự đóng góp của hơn 44.000 thành viên cộng đồng.
2. Tại Sao Gitcoin Quan Tâm Đến Public Good?
Để hiểu rõ hơn về mục đích hoạt động của Gitcoin, trước tiên cần phải hiểu khái niệm “public good” là gì.
2.1. Định Nghĩa Public Good
Trong kinh tế học, hàng hóa được chia thành bốn loại dựa trên hai đặc tính:
- Tính cạnh tranh (Rivalry): Việc một cá nhân sử dụng hàng hóa ảnh hưởng đến giá trị và khả năng sử dụng của nó đối với người khác.
- Tính loại trừ (Excludability): Có thể ngăn chặn người khác hưởng giá trị sử dụng của hàng hóa.
Dựa trên hai thuộc tính này, hàng hóa được chia thành bốn loại:
| Loại Hàng Hóa | Tính Cạnh Tranh | Tính Loại Trừ | Ví dụ |
|---|---|---|---|
| Hàng Hóa Tư Nhân | Có | Có | Thực phẩm, quần áo, ô tô, điện thoại di động, giày dép. |
| Hàng Hóa Nhóm (Club) | Không | Có | Rạp chiếu phim, sân vận động, bãi đỗ xe private. |
| Hàng Hóa Thông Thường | Có | Không | Cá trong ao, hoa quả mọc trong vườn, bãi đỗ xe công cộng. |
| Hàng Hóa Công Cộng | Không | Không | Bầu không khí trong lành, chương trình giáo dục miễn phí, an ninh công cộng. |
Trong nền kinh tế truyền thống, các loại public good được cung cấp và quản lý bởi chính phủ, được tài trợ từ thuế. Tương tự, public good trong thế giới công nghệ kỹ thuật số đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển.
Public good ở đây là các phần mềm mã nguồn mở và các giao thức mở, miễn phí và cho phép bất kỳ ai xây dựng trên đó. Ví dụ: giao thức HTTPS, ngôn ngữ lập trình Python, hệ điều hành Linux và Ethereum.
2.2. Vai Trò Của Ethereum
Ethereum là một public good đáng chú ý. Mặc dù mạng lưới liên tục trả thưởng cho validator và giá trị của ETH có thể tăng theo thời gian, nhưng Ethereum không có cơ chế trả tiền cho các nhà phát triển làm việc trên đó. Tuy nhiên, Ethereum là một blockchain hoàn toàn open-source.
2.3. Tầm Quan Trọng Của Gitcoin
Gitcoin nhận ra tầm quan trọng của public good và đặt mục tiêu tạo ra các cơ chế khuyến khích để các nhà phát triển tạo ra các sản phẩm open-source có giá trị cho cộng đồng. Gitcoin cũng là nền tảng trung gian kết nối các developer và nhà tài trợ.
3. Các Tính Năng Trong Mô Hình Hoạt Động Của Gitcoin
Gitcoin xây dựng hệ sinh thái với các sản phẩm kết nối cộng đồng developer nói chung và developer với các dự án riêng.
3.1. Learn & Earn
Nhóm tính năng này trao thưởng cho các nhà phát triển trên Ethereum để khuyến khích họ tham gia phát triển các dự án public good, phần mềm mã nguồn mở, hackathons hoặc tự bắt đầu các sáng kiến mới.
- Learn & Earn với Bounty: Kết nối các nhà phát triển với các dự án. Các dự án đăng tải nhu cầu phát triển tính năng, code sản phẩm, kèm theo phần thưởng cho công việc đó.
- Learn & Earn với Hackathon: Các developer có thể tham gia các hackathon để xây dựng sản phẩm, tìm hiểu công nghệ mới và hỗ trợ hệ sinh thái các dự án mã nguồn mở, từ đó nhận tiền mặt và giải thưởng.
- Earn với Grants: Giúp các dự án nhận hàng triệu USD tiền tài trợ. Các developer có thể tạo Grant, kêu gọi vốn từ cộng đồng và tham gia Gitcoin Grants round để nhận phần thưởng từ Gitcoin.
- Learn với Quests: Cung cấp kiến thức về Web3. Người dùng tạo các câu hỏi xoay quanh một chủ đề, gamified chúng để người dùng khác dễ dàng tiếp cận. Người hoàn thành Quests sẽ nhận Kudos token.
3.2. Connect
Gitcoin tạo điều kiện cho các developer tham gia và kết nối với các nhà phát triển mã nguồn mở hàng đầu. Tính năng này giúp tìm kiếm đồng đội, hợp tác để giành bounty và phần thưởng ở hackathon.
- Connect qua Kernel: Chương trình giáo dục online kéo dài 8 tuần dành cho thành viên muốn tìm hiểu, xây dựng mối quan hệ hay các sản phẩm trong thế giới Web3.
- Connect qua Kudos: Thể hiện sự đánh giá cao đối với một thành viên Gitcoin khác bằng cách gửi “huy hiệu”. Token Kudos có thể được mua và bán trên Kudos Marketplace.
4. Mô Hình Hoạt Động Của Gitcoin Grants
Gitcoin Grants là một mô hình funding sáng tạo giúp các dự án nhận được tiền tài trợ theo cách công bằng.
4.1. Cơ Chế Quadratic Funding
Gitcoin Grants được tổ chức mỗi quý một lần, các dự án tham dự sẽ gọi vốn và chia sẻ pool phần thưởng, gọi là Matching Pool. Một round sẽ có nhiều Matching Pool theo các chủ đề public good khác nhau: phần mềm mã nguồn mở, báo chí, sức khỏe cộng đồng, môi trường.
Gitcoin Grants phân bổ vốn đầu tư cho các dự án theo cơ chế quadratic funding, đảm bảo các dự án nhận được số vốn tỉ lệ thuận với số người ủng hộ dự án mà không phụ thuộc vào khối lượng tiền mà người dùng donate. Cơ chế này giúp các dự án được nhiều người ủng hộ nhận được nhiều tiền hơn.
4.2. Quadratic Funding Là Gì?
Quadratic funding là cơ chế tối ưu để phân bổ tài trợ cho public good trong một cộng đồng dân chủ. Cơ chế này phát triển từ quadratic voting, nhận được sự ủng hộ của Vitalik Buterin.
Điểm đặc biệt của cơ chế này là số lượng người tham gia đóng góp quan trọng hơn số tiền được tài trợ, giúp loại bỏ sự can thiệp của tổ chức tập trung hay cá voi. Quadratic funding khuyến khích cộng đồng tham gia ủng hộ dù chỉ là số vốn nhỏ nhất.
4.3. Công Thức Tính Quadratic Funding
Giả sử có 3 dự án public good tham gia vào Gitcoin Grants Round X với tổng giá trị Matching Pool là 10.000 USD:
- Dự án A: Kêu gọi 1.000 USD từ 20 contributor (50 USD mỗi người).
- Dự án B: Kêu gọi 1.000 USD từ 5 contributor (200 USD mỗi người).
- Dự án C: Kêu gọi 1.000 USD từ 2 contributor (500 USD mỗi người).
Áp dụng cơ chế quadratic funding:
- Dự án A: VP = (20 x √50 ) ² = 20.000
- Dự án B: VP = (5 x √200) ² = 5.000
- Dự án C: VP = (2 x √500) ² = 2.000
Tổng voting power: 20.000 + 5.000 + 2.000 = 27.000
Phân bổ từ Matching Pool 10.000 USD:
- Dự án A: 20.000/27.000 x 10.000 = 7.407 USD (tăng 740%)
- Dự án B: 5.000/27.000 x 10.000 = 1.851 USD (tăng 185%)
- Dự án C: 2.000/27.000 x 10.000 = 740 USD (tăng 74%)
Tổng số tiền mỗi dự án nhận được:
- Dự án A: 8.407 USD
- Dự án B: 2.851 USD
- Dự án C: 1.740 USD
Qua ví dụ trên, có thể thấy cùng một số tiền gọi vốn từ cộng đồng, số lượng người donate ảnh hưởng rất nhiều tới kết quả cuối cùng của vòng gọi vốn Gitcoin Grants.
4.4. Tác Động Của Đóng Góp Nhỏ
Một cá nhân ủng hộ một dự án sẽ thấy lợi nhuận giảm dần đối với các khoản đóng góp tăng dần, các khoản đóng góp nhỏ sẽ nhận được tỷ lệ phần trăm match cao nhất.
Ví dụ, với dự án A:
- 1 USD – Tương ứng với 26.97 USD phần thưởng từ Matching Pool.
- 5 USD – Tương ứng với 59.8 USD phần thưởng từ Matching Pool.
- 20 USD – Tương ứng với 117.77 USD phần thưởng từ Matching Pool.
- 100 USD – Tương ứng với 253.68 USD.
Điều này cho thấy tác động của các khoản đóng góp nhỏ đến tổng số tiền mà một dự án tham gia Gitcoin Grants có thể nhận được.
4.5. Quy Trình Hoạt Động Của Gitcoin Grants
- Số tiền của các bên tài trợ được tổng hợp trong Matching Pool.
- Các dự án tham gia Gitcoin Grants Round kêu gọi vốn từ cộng đồng (crowdfunding).
- Các thành viên cộng đồng tham gia đóng góp.
- Cơ chế quadratic funding quyết định số tiền dự án nhận được.
4.6. Nguồn Tiền Tài Trợ Của Gitcoin
Các nguồn tiền tài trợ của Gitcoin bao gồm:
- Ethereum Foundation.
- DeFi Protocols: Yearn, Synthetix, Chainlink, Coinbase, ENS, Optimism, Polygon, Uniswap.
- Các thành viên trong cộng đồng.
- Các nhà đầu tư lớn.
- Khoản donate từ Vitalik Buterin.
- Cơ chế gọi vốn qua NFT, Gamified NFT.
Hiện tại, ví multi-sig của Gitcoin Grants còn 3 triệu USD giá trị ETH và 5 triệu USD giá trị các token ERC-20.
4.7. Cách Phòng Chống Sybil Attack
Gitcoin sử dụng hệ thống Gitcoin Passport tính điểm trust score để chống lại Sybil attack. Người dùng có thể dùng các phương pháp xác minh truyền thống hoặc phi tập trung.
Người dùng chưa thông qua xác minh tài khoản sẽ chỉ có 50% tỉ lệ match trong matching pool. Người dùng có Gitcoin Passport và đã xác minh các thông tin có thể có tỉ lệ matching fund từ 100% – 150%.
Các cách xác minh tài khoản qua Gitcoin Passport bao gồm:
- Facebook, Twitter, Google Authentication.
- ProofOfHumanity.
- Tên miền ENS.
- BrightID.
- POAP (Proof of Attendance Protocol).
Số điểm tối đa đạt được là 150% trust score.
4.8. Cách Phòng Chống Tấn Công Kết Hợp
Gitcoin sử dụng thêm cơ chế Pairwise Funding để phòng chống tấn công kết hợp. Những dự án grant có dấu hiệu của nhóm người đóng góp kết hợp để cùng donate sẽ bị giảm tỉ lệ matching.
Ngoài ra, Gitcoin còn sử dụng thêm cơ chế cắm cờ (flagging). Người dùng khi nhận được đề nghị cheat từ kẻ xấu có thể report bằng cách cắm cờ và gửi báo cáo cho Gitcoin.
4.9. Điều Kiện Để Một Dự Án Tham Gia Gitcon Grants
Để được tham gia các vòng Gitcoin Grants, các dự án phải đảm bảo các tiêu chí:
- Là một dự án public good.
- Đạt yêu cầu cơ bản của nền tảng: Không mạo danh, gây thù địch, phân biệt chủng tộc, phân biệt giới tính.
- Đạt một vài tiêu chí đặc trưng của hệ sinh thái.
- Với mỗi round khác nhau, nhà tài trợ của Matching Pool round đó sẽ có quyền tuỳ chọn luật và quy định riêng.
5. Cách Gitcoin Capture Value Cho GTC Token
5.1. Gitcoin DAO
GTC (Gitcoin Token) là token quản trị và không có giá trị kinh tế trong hệ sinh thái. GTC được dùng để quản trị Gitcoin Grants và Gitcoin DAO.
Có 3 thành phần chính tham gia quản trị Gitcoin DAO:
- Stewards: Thành viên tích cực trong cộng đồng, tham gia quản trị, xây dựng chính sách xoay quanh Gitcoin Grants.
- Delegator: Người dùng có thể sử dụng GTC token để trao quyền cho stewards mà mình tin tưởng.
- Contributor: Thành viên cộng đồng cống hiến thời gian và công sức để phát triển workstream của DAO.
5.2. Quy Trình Hoạt Động Của Gitcoin DAO
- Thảo luận: Các cuộc thảo luận về quản trị diễn ra trên diễn đàn chính thức của Gitcoin.
- Đề xuất: Các thành viên đưa ra đề xuất (proposal) về tài trợ, phê duyệt, quản trị hoặc thay đổi cấu trúc của DAO.
- Workstreams: Nhóm người thực hiện các nhiệm vụ liên quan với sứ mệnh của Gitcoin. Mỗi workstream có một steward phụ trách, có quy trình và budget riêng.
- Funding: Các workstream được Gitcoin DAO tài trợ tiền để hoạt động thông qua đề xuất.
- Voting: Cộng đồng Gitcoin đưa ra quyết định bằng cách bỏ phiếu cho các đề xuất.
- Proposal Discussion: Đề xuất được xem xét và thảo luận bởi cộng đồng ít nhất 5 ngày.
- Moving to Vote: Có 2 cách tổ chức voting: bỏ phiếu off-chain (Snapshot) và bỏ phiếu on-chain (Tally).
6. Giá Trị Gitcoin Đem Lại
Gitcoin đem lại nhiều giá trị cho cộng đồng.
6.1. Đối Với Dự Án
Gitcoin cung cấp một nền tảng giúp các dự án public good có tiền tài trợ để duy trì hoạt động. Gitcoin cũng tạo ra một môi trường cạnh tranh tương đối công bằng, các dự cần có số lượng người ủng hộ nhất định để dành được số tiền vốn cao hơn.
6.2. Đối Với Developers
Các developer sử dụng nền tảng Gitcoin có nhiều cơ hội để kiếm tiền (qua bounty, hackathon). Gitcoin có thể đóng vai trò trung gian, giúp các developer kết nối và team up với nhau.
6.3. Đối Với Cộng Đồng, Người Ủng Hộ
Người tham gia ủng hộ trên Gitcoin không chỉ đóng góp vào sự phát triển chung của Web3 mà còn có cơ hội kiếm được lợi nhuận. Các dự án sau khi tham gia gọi vốn trên Gitcoin có thể airdrop lại cho người dùng, hay thậm chí một vài dự án còn lấy việc donate trên Gitcoin làm tiêu chí nhận airdrop/retroactive (như Optimism).
Ngoài lợi ích về mặt tài chính, khi các dự án public good nhận được tiền tài trợ và hoạt động hiệu quả, những người hưởng lợi nhiều nhất vẫn là các thành viên trong cộng đồng.
7. FAQ Về Gitcoin
1. Gitcoin là gì?
Gitcoin là nền tảng blockchain kết nối dự án mã nguồn mở với nhà tài trợ, giúp nhà phát triển nhận thù lao.
2. Gitcoin Grants hoạt động như thế nào?
Dự án gọi vốn từ cộng đồng, Gitcoin dùng cơ chế Quadratic Funding để phân bổ tiền từ Matching Pool.
3. Làm sao để tham gia Gitcoin Grants?
Tạo Grant trên Gitcoin, kêu gọi vốn từ cộng đồng và tham gia Gitcoin Grants Round.
4. Gitcoin Passport dùng để làm gì?
Xác minh danh tính, chống Sybil Attack, tăng tỉ lệ Matching Fund.
5. GTC Token có vai trò gì?
Token quản trị, dùng để tham gia quản trị Gitcoin DAO.
6. Làm sao để kiếm tiền trên Gitcoin?
Tham gia Bounty, Hackathon, ủng hộ dự án tiềm năng để nhận Airdrop.
7. Gitcoin có an toàn không?
Gitcoin có cơ chế chống Sybil Attack và tấn công kết hợp, đảm bảo an toàn cho vòng Grants.
8. Public Good trên Gitcoin là gì?
Phần mềm mã nguồn mở, giao thức mở, miễn phí và cho phép ai cũng có thể xây dựng.
9. Quadratic Funding là gì?
Cơ chế tài trợ mà số lượng người đóng góp quan trọng hơn số tiền được tài trợ.
10. Gitcoin lấy tiền từ đâu để tài trợ?
Ethereum Foundation, DeFi Protocols, cộng đồng, nhà đầu tư, bán NFT.
8. Tổng Kết
Gitcoin đã và đang hoạt động hiệu quả kể từ khi ra mắt vào 2017, là dự án tiêu biểu cho mảng public funding. Với mô hình Gitcoin Grants hay quadratic funding sáng tạo, trong tương lai Gitcoin sẽ tiếp tục đóng góp vào sự phát triển của thế giới Web3 nói riêng và thế giới công nghệ nói chung.
Bạn muốn tìm hiểu và đầu tư tiền điện tử một cách thông minh? Hãy truy cập ngay m5coin.com để có được thông tin chính xác, phân tích chuyên sâu và hướng dẫn đầu tư an toàn và hiệu quả. Đừng bỏ lỡ cơ hội trở thành một nhà đầu tư tiền điện tử thành công! Liên hệ với chúng tôi qua email: [email protected] hoặc truy cập trang web: m5coin.com để được tư vấn và giải đáp mọi thắc mắc.